Όλοι λίγο πολύ είμαστε επιρρεπείς στις κακές συνήθειες. Κάπνισμα, αλκοόλ, γλυκά, ατελείωτες ώρες στα social media και πάει λέγοντας. Έχεις αναρωτηθεί γιατί συμβαίνει αυτό;
Το κλειδί στην όλη υπόθεση είναι μια ουσία που βρίσκεται στον εγκέφαλό σου. Η ντοπαμίνη. Η δουλειά της είναι να σου προσφέρει ευχαρίστηση και να σου φτιάχνει την διάθεση, κάθε φορά που πετυχαίνεις κάτι σημαντικό για εσένα. Πήρες την δουλειά, ολοκλήρωσες ένα project, κατάφερες να γυμναστείς μέσα στην εβδομάδα, έπεσες νούμερο στο παντελόνι κτλ. Αποτελεί λοιπόν πολύ καλό κίνητρο για να κάνεις δημιουργικά πράγματα, αφού σου δίνει αυτή την ευχάριστη ανταμοιβή.
Ξέρεις όμως, πώς αλλιώς ενεργοποιείται η ντοπαμίνη; Ο εγκέφαλος εκκρίνει ουσίες που σου προσφέρουν ευχαρίστηση κάθε φορά που ανοίγεις ειδοποιήσεις από τα likes στα social media, τρως ένα λιπαρό φαγητό ή ένα γλυκό. Που είναι το κακό εδώ; Έχω άφθονη ντοπαμίνη χωρίς να κάνω τίποτα απολύτως, σωστά; Ακριβώς αυτή είναι η παγίδα που μας στήνει ο εγκέφαλός μας. Έχουμε δόση ντοπαμίνης χωρίς να προσπαθήσουμε, χωρίς να ολοκληρώσουμε έναν στόχο. Γιατί να κουραστείς για να αποκτήσεις το σώμα που θέλεις, γιατί να τραφείς υγιεινά, γιατί να κόψεις το κάπνισμα;
Ο εγκέφαλός σου αρχίζει να τεμπελιάζει, αναζητώντας τις “εύκολες” πηγές ντοπαμίνης, που στην πραγματικότητα σου κάνουν κακό. Αρκετά με τις θεωρίες… Όπως σου υποσχέθηκα, θα σου δείξω στην πράξη πως να προγραμματίζεις τον εγκέφαλό σου να αλλάζει μια κακή συνήθεια με μια καλή.
Καλή vs Κακιά συνήθεια
Ας υποθέσουμε ότι η «κακιά» συνήθεια, είναι να τρως γλυκό αμέσως μετά το φαγητό, ενώ η «καλή» συνήθεια είναι να τρως ένα φρούτο. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να προγραμματιστεί με αυτόν τον απλό τρόπο: Κάθε φορά που θα αποζητάς την «κακιά» συνήθεια θα κάνεις την «καλή». Κάθε φορά που θες γλυκό μετά το φαγητό θα τρως ένα φρούτο.
Στην αρχή θα είναι δύσκολο και θα χρειάζεται περισσότερη θέληση να το κάνεις. Δεν θα πετυχαίνει κάθε φορά. Συνέχισε όμως. Σταδιακά θα είναι όλο και πιο εύκολο Στο τέλος, η «καλή» συνήθεια θα καθιερωθεί, θα γίνεται μηχανικά, χωρίς να καταβάλλεις καμία προσπάθεια, ενώ θα αποδεσμευτείς εντελώς από την «κακιά» συνήθεια.
Παραδείγματα στην καθημερινότητα
- Παράδειγμα 1:
-Παίρνω το ασανσέρ και ανεβαίνω στον 4ο που είναι το σπίτι μου
Αντικατάσταση
Ανεβαίνω με τις σκάλες μέχρι τον 2 ο και ύστερα παίρνω το ασανσέρ μέχρι τον 4 ο - Παράδειγμα 2:
-Ανοιγοκλείνω συνέχεια το ψυγείο και τσιμπολογάω
Αντικατάσταση
Κάθε φορά που ανοιγοκλείνω το ψυγείο θα πίνω ένα ποτήρι δροσερό νερό - Παράδειγμα 3:
Τρώω ένα γλυκό κάθε απόγευμα
Αντικατάσταση
Τρώω ένα γιαούρτι με μέλι ή γλυκό του κουταλιού κάθε φορά που αποζητώ γλυκό το απόγευμα
Μπορεί στην αρχή να σου φανούν περίεργες αυτές οι αλλαγές, όμως πίστεψε με, σταδιακά θα γίνουν αυτόματες συνήθειες. Άλλωστε, μην ξεχνάς και την ντοπαμίνη, που θα σε επιβραβεύει κάθε φορά που κάνεις μια αντικατάσταση.
Εσύ με ποια αντικατάσταση θα προγραμματίσεις τον εγκέφαλό σου να αλλάξει συνήθειες;
Στυλιανοπούλου Γεωργία
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος